Rak grlića materice je zloćudni tumor koji nastaje zbog nenormalnog rasta ćelija u donjem dijelu materice. Razvija se tokom dužeg vremenskog perioda, pet i više godina što omogućava njegovo blagovremeno otkrivanje, prije nego što postane invazivan i počne da se širi.

Učestalost ; jedan od najčešćih malignih tumora žena, koji je na našim prostorima treći po učestalosti ( iza karcinoma dojke I pluća). Godišnje se javlja 16 novootkrivenih slučajeva na 100.000 žena. U razvijenim zemljama se javlja znatno ređe; u SAD 8-mi po učestalosti, Velika Britanija 12-ti.Starost ; najčešće se javlja između 35 – 50 godina starosti. U prvoj polovini prošlog vijeka cilj rane dijagnostike je bio otkrivanje prvih simptoma bolesti po kojima žena može da prepozna postojanje karcinoma. Rak grlića materice ne daje rane simptome ili su oni blagi i nespecifični. Pojava premalignih promjena na grliću materice – početni oblik karcinoma najčešće prolazi bez ikakvih tegoba i nema upuzorenja za ženu da se javi ginekologu. U prvoj polovini prošlog vijeka cilj rane dijagnostike je bio otkrivanje prvih simptoma bolesti po kojima žena može da prepozna postojanje karcinoma.

Uzročnici raka grlića materice

Ispitivanjem uzročnika nije otkriven samo jedan, nego više faktora rizika koji povećavaju šanse da ćelija grlića materice postane abnormalna i počne da se razvija kao maligno tkivo. Među rizike koji mogu doprinijeti nastanku ove bolesti spadaju ; rani početak seksualnog života , veći broj seksualnih partnera , pušenje , bolesti imunološkog sistema , nizak standard života , niži stepen obrazovanja , neadekvatna seksualna higijena , loši uslovi života i loša zdravstvena zaštita. Jedan od najvažnijih uzročnika raka grliča materice je Humani Papiloma virus ( HPV ) , seksualno prenosivi virus koji može da uzrokuje promjene u ćelijama grlića materice, što dovodi do nastanka malignog tumora. Naravno, ne znači da će sve žene zaražene ovim virusom dobiti rak, ali činjenica je da većina onih koje obole od ove vrste tumora , imaju infekciju ovim virusom.
Najvažnije u prevenciji ove bolesti je stvaranje navike da se kod ginekologa odlazi redovno, bar jednom godišnje i d a se u sklopu ginekološkog pregleda uradi kolposkopski pregled i papa bris , da se izbjegava često mjenjanje seksualnih partnera , da se blagovremeno i adekvatno liječe genitalne infekcije.

Simptomi i terapija

Premaligne promjene i rani invazivni rak grlića materice najčešće ne daju nikakve tegobe. Simtomi koje žene oboljele od raka grlića materice možda imaju jesu : - krvarenje ( to je najčešći prvi simptom , bilo u toku odnosa ili između dvije menstruacije , može da se javi i produženo menstrualno krvarenje ili krvarenje nakon menopause) ,
- pojačano bijelo pranje neprijatnog mirisa
- bol , koji se najčešće javlja u krstima ili u nozi kao i
- oticanje nogu.
Nažalost ovo su simptomi uznapredovale bolesti.
Cilj današnje dijagnostike karcinom grlića materice je otkrivanje neinvazivnog stadijuma Ca PVU in situ ili prekanceroznih promjena. Primjenom metoda ispitivanja , kolposkopije i citologije ( papa test ), danas se može dijagnostikovati stanje koje još nije karcinom a ide u tom pravcu razvoja. Kada se kolposkopijom i papa testom uoče patološke promjene radi se biopsija grlića materice - uzimanja dijela tkiva da bi se i histološki ustanovio stadijum bolesti.

Papa test

To je jednostavna i bezbolna metoda kojom se uzima bris sa grlića materice a pregledom ćelija se provjerava da li postiji upala ili prisustvo abnormalnih ćelija ili ćelija raka grlića materice. Test je najbolje raditi u sredini menstraulnog ciklusa a prije uzimanja testa ne treba koristiti vaginalne lijekove , niti lokalna kontraceptivna sredstva.